Devlete adını veren Selçuk Bey (d.901-ö.1009), Aral Gölü ile Hazar Denizi arasına hakim olan Oğuz Yabgu Devleti'nin kumandanlarından Dukak Subaşı'nın oğludur. Oğuz Türkleri'nin Kınık boyundandır. Selçuk Bey; Mikâil, Arslan, İsrafil, Yusuf ve Musa adlarındaki oğullarıyla Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun temelini atıp, Tuğrul ve Çağrı adında iki torun bırakarak, yüz yaşlarında vefat etti.

Selçuklular, Seçuk Bey önderliğinde, Oğuz Yabgu Devleti'nden koparak Kazakistan'ın güneyine, İslam ülkeleri ile bir kapı durumudan olan Cend'e yerleştiler.

Sultan Sencer, Oğuz Türkleri ittifakı ile girdiği savaşta Oğuzlara esir düştü. Nisan 1156'da bu esaretten kaçarak kurtuldu.

Sultan Sencer'in ölümü, Harezmşah Devletini, Doğu İran'ın en güçlü devleti haline getirdi. Sencer'e bağlı mahallî hanedanlar, Oğuz reisleri, Büyük Selçuklu emîrleri, yönettikleri bölgeleri genişletmek için büyük bir çaba gösteriyorlardı. Irak'taki Selçuklu Sultanı Gıyaseddin Muhammed bin Mahmud'un durumu pek sağlam değildi. İl-Arslan, bu durumdan yararlanarak, bağımsızlığını ilan ettiği gibi, durumu Selçuklu sarayına da duyurdu.